Ahmed el-Kâtib'e reddiye (37): Hz. İsa'nın ahir zamanda Hz. Mehdî'ye tâbi olmasının Şia'nın velayet anlayışını ispatı

Seyyid Sâmî el-Bedrî

Mehdî-i Mevûd’un İmam Hasan Askerî’nin oğlu olduğunu kabul etmenin zorunluluğu

Ahmed el-Kâtib şöyle soruyor: “İmam Mehdî’nin Allah’ın izniyle ileride dünyaya geleceğine iman etmenin ne gibi bir sakıncası olabilir ki? Çok uzun bir süre önce dünyaya geldiğine ve tabiî olmayan bir yolla hayatta kaldığına iman etmede bu kadar ısrar nedendir?”[1]

Cevabımız:

Mehdî-i Mevûd’un çok uzun bir zaman önce dünyaya geldiğine, On İkinci İmam ve Hz. Hüseyin’in zürriyetinden gelen dokuzuncu imam olduğuna iman etme olgusu, On İki İmam Şiası itikadının ve İmam Mehdî’nin atalarının imametinin sıhhati ile bağlantılıdır. Eğer atalarının imameti sahih değilse, O’nun imameti de sahih olmayacaktır. Ayrıca daha önce de bahsi geçtiği üzere O’nun dünyaya geldiğine ve babası tarafından imamet makamına atandığına dair kesin tarihsel delil mevcuttur.

İmam Mehdî’nin doğal olmayan bir şekilde çok uzun bir süre boyunca hayatta kaldığına iman etme olgusuna gelince; bunu zorunlu kılan da Şia’nın Ehl-i Beyt İmamlarından aktardığı, onların on ikincisinin uzun bir gaybet dönemi yaşayacağına işaret eden mütevatir hadislerdir. Öte yandan geçmiş ümmetler arasında da buna benzer hadiselerin gerçekleştiğini belirtmek gerekmektedir. Nitekim Kur’ân-ı Kerim bize Hz. İsa’nın gaybetinden, Hz. Nûh’un uzun ömründen bahsetmektedir.[2]

Yüce Allah’ın iradesi geçmiş ümmetlerde görülen şeylerin Muhammed (s.a.a.) ümmetinde de gerçekleşmesi yönünde tahakkuk etmiştir ve buna göre İmam-ı Zaman (a.s.) Hz. Nuh’unki gibi bir ömre ve Hz. İsa’nınkine benzer bir gaybete sahip olacaktır. Şia’nın Masum İmamlardan aktardığı mütevatir nakiller İmam Mehdî’nin mübarek doğumuna inanmamızı farz kıldığı gibi ahir zamanda gerçekleşeceği Ehl-i Sünnet ve Şia tarafından ittifakla kabul edilen başka bir önemli hadise daha mevcuttur. Ve bu olay Şia’nın Mehdî-i Mevûd nazariyesini tasdik etmekte ve Şia’nın ümit edilen bu hedeflerin gerçekleşmesindeki yeterliliğini ve Ehl-i Sünnet’in Mehdîlik görüşünün zayıflığını göstermektedir.

Bu azim hadise Hz. İsâ Mesih’in ahir zamandaki zuhurudur. Bu konuyu özetle şu şekilde arz edebiliriz:

Kur’ân’ın Hz. İsa (a.s.) tasavvuruna göre Allahu Teâlâ O’nu, vadedilen peygamberin müjdecisi olarak göndermiştir. O bu konuda şöyle buyurur:

“وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ الله إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَىَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُول يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ”

“Meryem oğlu Îsâ da şöyle demişti: ‘Ey İsrâîloğulları! Bilin ki benden önceki Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra gelecek Ahmed isimli elçiyi müjdelemek üzere size Allah tarafından gönderilmiş elçiyim.’ Ama o (Ahmed) kendilerine apaçık kanıtlarla gelince, ‘Bu (kanıtlar) besbelli bir büyü!’ ­dediler.” (Saff/6) Kur’ân ayrıca Hz. Peygamber’in müjdelenme olgusunun Hz. İsâ (a.s.) ile başlamadığını, bütün peygamberlerin bu müjdeyi verdiklerini teyit etmektedir.

Hz. İsa’nın ikinci defa yeryüzüne inişinin en açık hedeflerinden birinin Hz. Muhammed Mustafa’nın (s.a.a.) nübüvvetine şahitlik ederek Hıristiyanları Müslümanlara yardıma çağırması olduğuna şüphe yoktur. İster Hz. İsâ’nın, Hz. Mehdî’nin zuhurundan önce gelip O’nun çıkışına zemin hazırlayacağını varsayalım ister zuhurundan sonra ortaya çıkıp münafık ve kâfirlere vadedilen genel ilahî azabın vukuundan önce Hıristiyan ve Yahudiler karşısında Mehdî’yi destekleyerek onlara hücceti tamamlayacağını söyleyelim durum fark etmez.

Hz. İsa, Mehdî-i Mevûd’un ilmî önderliğine ihtiyaç duyarak Muhammedî nübüvvete ve Mehdî’nin yükselteceği şiara tanıklık edecek ve Kur’ân-ı Kerim’e tâbi olacaktır.

Fakat Sünnî tasavvura göre Hz. Mehdî (a.s.) asla Hz. Mesih’e (a.s.) hatta Müslüman kavimlere önderlik edecek bir kudreti haiz değildir. Zira Mesîh nebidir, rasuldür ve masumdur. Ayrıca ilahî mucizelerle desteklenmiştir. Dolayısıyla onun gibi birisinin mucizelerle desteklenmeyen, ismetten ve katî ilimden yoksun bir insanın önderliğine tâbi olması düşünülemez. Öte yandan ilahî mucizelerle ve tam ilimle desteklenmeden İslâm ümmetini kuşatıp yönetmesi de mümkün değildir. Zira şu temel problemler ile karşı karşıya kalacaktır:

a) Onun Vadedilen Mehdî olduğunun ispatı problemi. Zira özel ilahî teyitten yoksun olacağından Müslümanlar onun Mehdîliğine dair tam bir inanca varamayacaklar.

b) Yaşadığı dönemin ulemasını ikna edemeyecek, cerh ve tadil sahasındaki âlimlerin görüşlerine boyun eğecek, hadislerin tahrici ve hadislerden hüküm çıkarma problemleriyle karşı karşıya gelecek. O en fazla avamın kendisine müracaatına cevaz verilen bir müctehid olacaktır. Hâlbuki bu durumda da diğer müctehidlerin onun fıkhına boyun eğmeleri caiz değildir. Onun hadisleri tahricine, cerh ve tadil noktalarındaki görüşlerine gelince bu konuda daha büyük bir sorun ile yüz yüze gelecek zira bu sahanın Buhârî, Ahmed b. Hanbel, Yahyâ b. Maîn gibi tarihî şahsiyetlerini aşmak zorunda kalacak.

c) Öte yandan istediği hareketi şekillendirmesi yolunda karşısına çıkacak pek çok siyasi düzen de olacaktır. İlahî desteğe ve mucizelere sahip peygamberler bile muhaliflerinin şiddetiyle karşı karşıya gelmişken nerede kaldı ki Mehdî bunlarla yüzleşmek zorunda kalmasın!

d) Hz. Mehdî’nin masum ve nassla tayin olduğuna ve İmam Hasan-ı Askerî’nin (a.s.) oğlu olduğuna inanmayan Şiîlerin problemleri. Buna göre bu insan sadece On İki İmam inancına sahip olan Şiîlerin Mehdî’si olabilir.

Sünnîliğin Mehdî tasavvurunun mucize, tam ilim ve ismet ile desteklendiğini varsayacak olalım. “Bu durumda ne tür bir sorun olabilir ki!” denirse biz “Bu varsayım Mehdî’nin Sünnî düşünceye göre nebi olmasını gerektirir. Çünkü biz bu durumda O’nun bilgisinin bütün yönleriyle kâmil olduğunu ve bir beşerden öğrenilmediğini varsaymış oluruz ki bu durum Hz. Muhammed’in peygamberlerin sonuncusu olduğunu belirten Kur’ân’ın açık ifadesine aykırıdır. Ayrıca bu varsayım Şia’nın Mehdî düşüncesine de aykırıdır. Zira Şia’ya göre Mehdî peygamber değil, pak ve masum bir âlimdir.

Biz ise şöyle diyoruz [Seyyid Sâmî Bedrî]: O, ceddinin mirasının varisidir. Söz konusu ilmî mirası O ilham yoluyla almıştır. Kendisi hakkında ise babasının nassı vardır ve O bu nassla tanınmaktadır. Evvelemirde de zaten Rasûlullah (s.a.a.) onların hepsini, özellikle de Ali’yi (a.s.) Gadîr-i Hum’da tanıtmıştır. Ayrıca bu durumu (yani ilme varis, mutahhar ve ilhama mazhar olmakla birlikte peygamber olmamayı) önceki ümmetlerde de görüyoruz. Kur’ân bize bundan söz ediyor.[3]

Öyleyse Mehdî (a.f.) ilim, masumiyet ve mucize ile desteklenmiş olmalı, ancak peygamber olmamalıdır. Böyle bir Mehdî Sünnî akideyle değil Şiî inancın Mehdî tasavvuru ile uyumludur. Şiî akidesinin Mehdîsi Mesîh olgusunu da kuşatmaktadır. Çünkü bu Mehdî’yi Hz. İsa (a.s.) müjdelemişti; zira Hz. İsa, Hz. Mehdî’nin dedesi Hz. Peygamber’i ve babası İmam Ali’yi (a.s.) de müjdelemiştir.[4] O (a.f.), Hz. Peygamber’in, imlası ve Hz. Ali’nin eliyle yazdırdığı nebevî mirasının masum vârisidir. O aynı zamanda Hz. İsa’nın yanında toplanmış bulunan İsrailî nübüvvet kültürünün de vârisidir. Ondan vasilerin sonuncusuna, ondan Hz. Peygamber’in atalarına ve ardından da Âl-i Ebû Tâlib’e intikal etmiştir. Sonra da sırasıyla Hz. Peygamber’e, İmam Ali’ye (a.s.) ve neslinde gelen İmamların eline geçmiştir.[5] Ayrıca onların bu ilmi tıpkı ataları gibi ilham yoluyla aldıklarını da eklemeliyiz. Bir diğer husus da şudur; Hz. Süleymân’ın vasisi Âsaf’ın (a.s.) peygamber olmayışına rağmen harikulade tekvinî hadiselerle teyit edilmesi gibi İmam Mehdî b. el-Hasan el-Askerî de aynı yardımlara mazhar olacaktır.[6]

Öte yandan Hz. İsa (a.s.) şeriat sahibi bir peygamber olmasına rağmen İmam Mehdî’nin ordusunun askeri, O’nun tâbisi ve yardımcılarından biri olabildiğine göre, Hz. Mehdî’nin, kendi ceddinin ümmetinin tüm gruplarına önderlik etmesi de haydi haydi mümkündür.

Şia’ya göre Mehdî (a.s.), aralarında âlim ve fakihlerin, düşünürlerin, siyasîlerin, askerlerin ve toplumun çeşitli tabakalarının bulunduğu hazır bir Şiî ordunun başında zuhur edecektir. Hatta zuhurundan önce Şiîlerce kendisine imana dayalı olarak tesis edilmiş bir devlet de olacaktır. Şiî ulema ve Şiî merciler Gaybet Dönemi boyunca İmam Mehdî b. el-Hasan el-Askerî’nin karşısında hazır kıta durarak O’nun sözüne uyacaklarını yüksek sesle ilan edegelmişlerdir. Nitekim onlar, İmam Mehdî’nin atalarına karşı da aynı konumda idiler.

Şiîler hicrî 255 yılında dünyaya gelen Muhammed b. el-Hasan el-Askerî’nin yolunu gözlemektedirler ve O zuhur eder etmez de mevlâlarının karşısında, efendisine itaat eden köleden daha muti davranacaklardır. Sünnî Müslümanlar için de durum aynı şekilde gerçekleşecektir. Onlar olağanüstü, mucizevi hadiselerle desteklenmesinin yanında Kur’ân ve Sünnet’i bilen, hiç kimseye karşısında söz bırakmayacak, hem hâlihazırda yaşayan hem de zaman içerisinde yok olmuş İslam mezheplerinin görüşlerine vâkıf, bunun da ötesinde sıhhati çağın bilimi ile ispatlanacak şekilde elinde Hz. Peygamber’in kendi imlasıyla Hz. Ali’ye yazdırdığı sahifesi bulunan bir Müslüman karşısında asla kuşku duyamazlar. Böyle bir insanın tüm ümmete önderlik kapasitesine sahip oluşunda şüphe yoktur.

Şöyle bir soru sorulabilir: Allahu Teâlâ İmamların sayısını neden açık bırakmadı da onları on iki kişiyle sınırlandırdı? Eğer sınırlamasaydı sonuncu imam Hz. İsa’nın (a.s.) zuhuruna kadar yaşamak zorunda kalmazdı.

Bunun cevabı şöyledir: Hz. Peygamber’den sonra Masum İmamların sayısının on iki ile sınırlı olması veya onların dünyanın sonuna kadar mevcut olmaları Allahu Teâlâ’nın takdiri ile ilgilidir [elbette pek çok hikmete binaen]. O, İmamların on iki kişi olmasına hükmetmiş, bu nedenle de peygamberlerine vadettikleri şeyleri gerçekleştirmesi için On İkinci İmamın ömrünü uzun kılmıştır.

Konunun özeti

Hz. İsa’nın İmam Mehdî’yi desteklemek veya O’nun zuhuruna zemin hazırlamak için ahir zamanda zuhur edeceği yönündeki İslamî tasavvur, Mehdî’nin (a.s.) imametinin (velâyetinin) rasul ve nebi olan Hz. İsa’nın nübüvvetini kapsamasını gerektirir ki bu da Hz. Mehdî masum ve ilahî teyide mazhar biri olmaksızın gerçekleşemez. Ancak böyle bir şeyi kabul edebilmek için bu imamete sahip kişinin ya nebi olduğunu varsaymalı ya da Şia’nın Mehdî tasavvurunu benimsemeliyiz. Allahu Teâlâ, imametinin Hz. İsa’nın mertebesini kuşatabilmesi, müminlerin imtihan edilerek arındırılması türünden umûrun tahakkuku için Hz. Mehdî’nin ömrünü uzatmıştır. Mehdî-i Mevûd’un peygamberliğini iddia etmenin bâtıllığında kuşku bulunmadığına göre geriye son peygamberlik inancına riayet eden ve bazı mucizevi hadiselerin gerçekleşmesini mümkün gören Şia’nın Mehdî tasavvurunu doğrulamaktan başka bir yol kalmamaktadır. Öte yandan Allahu Teâlâ, Hz. Nûh’un ve Hz. İsa’nın (as.) ömrünü uzun kıldığı gibi elbette başka bir insanın ömrünü de uzatmaya kadirdir.

Çeviri: Cevher Caduk

Medya Şafak